Người xưa luôn đề cao chuyện học nên tục "khai bút đầu xuân" thể hiện sự trân trọng đối với giá trị văn hóa truyền thống, dạy con cháu về đức tính hiếu học, tôn sư trọng đạo của dân tộc. Thời gian thực hiện nghi thức "khai bút" thường diễn ra sau lễ giao thừa.

Gắn với tục "khai bút", người Việt còn có tục "xin chữ đầu năm". Đây cũng là một cách thể hiện việc coi trọng chữ nghĩa và cầu mong mọi sự tốt lành.